Suv necha gradusda muzlaydi

Nega suv muzga aylanadi?

Agar muzlayotgan hovuz, ko’l yoki daryoga e’tibor bergan bo’lsangiz, dastlab suvning yuzasi muzlay boshlaganini ko’rgansiz, albatta. Agar hovuzlar, ko’llar, dengizlar tubidan muzlay boshlasa, hayotimizda ko’p narsalar o’zgarib ketishi mumkinligini hech o’ylab ko’rganmisiz? Unda Yerdagi iqlim o’zgaribgina qolmasdan, suvda yashaydigan ayrim mavjudotlar butunlay qirilib ketishi mumkin edi.

Endi hovuzdagi suv qanday qilib muzga aylanishini ko’zdan kechiraylik. Suv ustidagi havo sovigach, u suvning yuqori qatlamini ham sovitadi va sovuq quyi iliq qatlamga nisbatan og’irlashib, pastga tusha boshlaydi. Bu jarayon butun hovuzdagi suvning temperaturasi Selsiy shkalasi bo’yicha 4 gradusga yetgunga qadar davom etadi.

Ammo havo temperaturasi pasayaveradi. Suvning ustki qatlamlari 4 darajadan pastroq temperaturaga yetgach, pastga tushmaydi. Chunki 4 darajadan quyi temperaturagacha sovigan suv yengilroq bo’lib qoladi.

Shunday qilib, suvning yuqori qatlamlari muzlagan holga keladi. Temperatura muzlash nuqtasi — 0 darajaga yetgach yoki undan ham quyi tushgach, o’ta mayda kristallchalar paydo bo’la boshlaydi.

Bunday har bir kristallning olti nuri bo’ladi. Ular o’zaro birlashib, suv yuzasida muz po’stlog’ini hosil qiladi. Muz ba’zan shaffof bo’ladi. Ba’zida esa bunday bo’lmaydi. Nega? Suv muzlayotganda, undan o’ta mayda pufakchalar ajralib chiqa boshlaydi. Ular muz kristallari nurlariga yopishib oladi. Qancha ko’p muz kristallchalari hosil bo’lsa, shunchalik ko’p pufakchalar paydo bo’ladi. Bu esa tiniq bo’lmagan muz paydo qiladi.

Agar muz ostidagi suv oqar bo’lsa, havo pufakchalari bir joyga yig’iladi va shaffof muz hosil bo’ladi. Suvning, boshqa ayrim moddalar qatori suyuq holatdan qattiq holatga o’tganda, hajmi toraymaydi. U muzlaganda, o’z hajmining to’qqizdan bir qismi qadar kengayadi, ya’ni to’qqiz litr suv muzlaganda, undan 10 litr qattiq muz hosil buladi. Qishda avtomobillar radiatori va suv quvurlari suv muzlashi oqibatida kengayib, yeriladi.

Fiord (qirgoqlari qoyali, tor va chuqur dengiz kurfazi)lar qit’alar qalin muz va qor qatlam bilan qoplangan muz davrida paydo bo’lgan. Bu muzlar, o’z navbatida, sekin harakatlanayotgan muz daryolaridaya iborat muzliklar yuzaga kelishiga sabab bo’lgan.

Bir necha o’n metrdan iborat muzliklar tog’lardan vodiylar tomon siljiyotib, o’ziga yo’l ocha boradi. Ularning harakat kuchi o’ta yuqori bo’ladi.

Dastlab muzliklar o’tgan yo’llarda tor daralar hosil bo’ladi, keyinchalik muzning betizgin kuchi, o’ziga pastga tomon yo’l ochajak, ularni kengaytirib yuboradi. Dara asta-sekin chuqurlasha va kengaya boradi.

Muz davri tugagach, qor va muz eriy boshlaydi. Muz erigan sari daryolar ham kengaya boradi. Shu bilan bir vaqtda dengiz suvi ko’tarila boshlaydi. Shunday qilib, daryolar o’rnida fiordlar paydo bo’ladi.

Fiord qirgoqlari, odatda, nishab qoyalardan iborat bo’ladi. Qoyalarning balandligi 1000 metr (3000 fut) gacha yetadi. Ba’zi fiordlar shu darajada chuqurki, ulardan kemalar ham bemalol o’tib ketishi mumkin. Aksariyat fiordlar Finlyandiya va Grenlandiyaning qirg’oq bo’ylarida joylashgan. Ammo eng chiroyli fiordlar Norvegiyadadir. Eng uzun fiord ham Norvegiyada bo’lib, Sogneford deb ataladi. Uning uzunligi — 180 km.

Maqolani foydali yoki qiziqarli deb hisoblasangiz ijtimoiy tarmoqlardagi do`stlaringizga matnni belgilab tavsiya qiling!
Agarda Siz maqolada xatoni uchratgan bo’lsangiz, unda xato matnni belgilab, CTRL + ENTER klavishasini bosing va sayt ma’muriga xabarnoma jo’nating.

Источник

Suv necha gradusda muzlaydi

Agar muzlayotgan hovuz, ko’l yoki daryoga e’tibor bergan bo’lsangiz, dastlab suvning yuzasi muzlay boshlaganini ko’rgansiz, albatta.

Agar hovuzlar, ko’llar, dengizlar tubidan muzlay boshlasa, hayotimizda ko’p narsalar o’zgarib ketishi mumkinligini hech o’ylab ko’rganmisiz? Unda yerdagi iqlim o’zgaribgina qolmasdan, suvda yashaydigan ayrim mavjudotlar butunlay qirilib ketishi mumkin edi.

Endi hovuzdagi suv qanday qilib muzga aylanishini ko’zdan kechiraylik. Suv ustidagi havo sovigach, u suvning yuqori qatlamini ham sovitadi va sovuq quyi iliq qatlamga nisbatan og’irlashib, pastga tusha boshlaydi. Bu jarayon butun hovuzdagi suvning temperaturasi Tselsiy shkalasi bo’yicha 4 gradusga yetgunga qadar davom etadi.

Ammo havo temperaturasi pasayaveradi. Suvning ustki qatlamlari 4 darajadan pastroq temperaturaga yetgach, pastga tushmaydi. Chunki 4 darajadan quyi temperaturagacha sovigan suv yengilroq bo’lib qoladi.

Shunday qilib, suvning yuqori qatlamlari muzlashga tayyor holga keladi. Temperatura muzlash nuqtasi — 0 darajaga yetgach yoki undan ham quyi tushgach, o’ta mayda kristallchalar paydo bo’la boshlaydi.

Bunday har bir kristallning olti nuri bo’ladi. Ular o’zaro birlashib, suv yuzasida muz po’stlog’ini hosil qiladi. Muz ba’zan shaffof bo’ladi. Ba’zida esa bunday bo’lmaydi. Nega? Suv muzlayotganda, undan o’ta mayda pufakchalar ajralib chiqa boshlaydi. Ular muz kristallari nurlariga yopishib oladi. Qancha ko’p muz kristallchalari hosil bo’lsa, shunchalik ko’p pufakchalar paydo bo’ladi. Bu esa tiniq bo’lmagan muz paydo qiladi. Agar muz ostidagi suv oqar bo’lsa, havo pufakchalari bir joyga yig’iladi va shaffof muz hosil bo’ladi. Suvning, boshqa ayrim moddalar qatori suyuq holatdan, qattiq holatga o’tganda, hajmi toraymaydi. U muzlaganda, o’z hajmining to’qqizdan bir qismi qadar kengayadi, ya’ni to’qqiz litr suv muzlaganda, undan 10 litr qattiq muz hosil bo’ladi. Qishda avtomobillar radiatori va suv quvurlari suv muzlashi oqibatida kengayib, yoriladi.

Источник

Nima Uchun Suv Muzlaydi?

Inson hayoti doimo suvga bog’liq bo’lgan. Shu sababli, odamlar uzoq vaqt davomida uni diqqat bilan kuzatib borishdi, sovuq suvda muzlashi, ya’ni qattiq moddaga aylanib ketishini — muz, qizdirilganda yana suvga aylanib ketishini aniqladilar.

Ko’rsatmalar

1-qadam

Tabiiy va sun’iy bo’lgan ko’plab moddalar bir necha fazali holatlarda bo’lishi mumkin, ya’ni tashqi sharoitga qarab bir-birini almashtiradigan mavjudlik shakllari. Hozirgi kunda o’ndan ortiq bunday fazaviy holat ma’lum, ularning aksariyatiga faqat laboratoriyalarda erishish mumkin. Tabiatda qattiq, suyuq va gazsimon moddalar ko’p uchraydi.

2-qadam

Sayyoramizdagi suvlarning katta qismi suyuqdir. Bu uning molekulalari tez harakatlanishini va bir-biri bilan zaif bog’lanishini anglatadi. Shuning uchun suyuqlik har qanday shaklda bo’ladi, lekin uni o’zi saqlab turishga qodir emas.

3-qadam

Isitganda suyuqlik molekulalari yanada tezroq harakatlana boshlaydi va modda asta-sekin gaz holatiga o’tadi. Gazda molekulalar bir-biridan ham uzoqroq, shuning uchun gazni juda kamdan-kam holatga keltirish yoki siqish mumkin va u nafaqat shaklini saqlab qolmaydi, balki mavjud bo’lgan har qanday hajmni egallaydi.

4-qadam

Ammo suyuqlik sovutilsa, u qattiq holatga o’tishi mumkin. Uning molekulalari shu qadar sekinlashadiki, ular orasida barqaror bog’lanishlar hosil bo’ladi. O’zining ichki tuzilishiga ega bo’lgan qattiq tana paydo bo’ladi. Agar ushbu tuzilma buyurtma qilingan bo’lsa, unda u kristalli deyiladi. Masalan, muz kristalli moddadir. Uning kristallari olti burchakli. Bulutlarda hosil bo’ladigan mayda, jingalak muz kristallari qor parchalari sifatida ko’proq tanilgan.

5-qadam

Moddaning suyuq holatdan qattiq holatga o’tish jarayoni qotish yoki kristallanish, qattiqdan suyuqlikka o’tish esa eritish deyiladi. Muzning erishi so’zlashuv tilida eritish, uning kristallanishiga esa muzlash deyiladi.

6-qadam

Barcha jismlar qizdirilganda kengayadi, soviganida esa qisqaradi. Ammo muz kristalidagi suv molekulalari orasidagi masofa suyuqlikka nisbatan bir oz kattaroqdir. Shuning uchun muz muzlaganida kengayadi, shunda shishada muzlash uchun qoldirilgan suv uni buzishi va muzga aylanishi mumkin. Xuddi shu sababga ko’ra qishda suvda hosil bo’lgan muz har doim yuqoridan suzib yuradi va tubiga cho’kmaydi.

7-qadam

Suv 0 daraja sovuqda muzlaydi. Biroq, Selsiy shkalasi bo’yicha nol belgisi muzning erishi haroratida o’rnatildi va Selsiy suvining qaynash nuqtasi 100 darajaga teng bo’ldi, deyish to’g’ri bo’lar edi.

Tavsiya:

Nima Uchun Suv Bug’lanadi?

Bug’lanish — bu suyuqlikdagi molekulalarning doimiy harakati natijasida yuzaga keladigan tabiiy jismoniy jarayon. Shuni ta’kidlash kerakki, suvning bug’lanishi har qanday atrof-muhit haroratida sodir bo’ladi. Agar suv solingan idish ochiq qoldirilsa, unda ma’lum vaqt o’tgach, undan barcha suyuqlik bug’lanib ketadi

Nima Uchun Suv Bulutli Bo’ladi?

Biologik muvozanatni saqlaydigan to’g’ri jihozlangan va to’g’ri saqlangan akvarium vaqt o’tishi bilan suv o’zgarishini talab qilmasligi mumkin. Bulutli suv muammosi ko’pincha baliqni parvarish qilish faqat mo’l-ko’l va o’z vaqtida boqish bilan bog’liq deb o’ylaydigan yangi boshlovchi akvariumlar orasida paydo bo’ladi

Nima Uchun Suv Yashil Rangga Aylanadi

Yoz sayohat qilish, yurish, suzish uchun ajoyib vaqt. Ma’lumki, suzish mavsumi Ivan Kupala bayrami bilan boshlanadi va Ilya kuni bilan tugaydi. Aynan shu kuni suvning gullash davri boshlanadi. Bakteriyalar Yozda u iliq, quyosh ayniqsa porlaydi, bu suvning juda yaxshi isishiga, yorug’lik nurlari siyanobakteriyalarning rivojlanishiga hissa qo’shadigan yashil suv o’tlariga kirib borishiga yordam beradi

Nima Uchun Suv Suyuq

Suvning turli xil xususiyatlari ko’p yillar davomida olimlarni qiziqtirib kelgan. Suv turli xil holatlarda bo’lishi mumkin — qattiq, suyuq va gazsimon. Oddiy o’rtacha haroratda suv suyuq bo’ladi. Siz uni ichishingiz, u bilan o’simliklarni sug’orishingiz mumkin

Nima Uchun Suv Qaynaydi

Odamlar har kuni qaynoq suvga duch kelishadi. Siz ikkinchi osh uchun osh yoki garnitür tayyorlashingiz kerak bo’ladimi yoki issiq choy, kofe ichishni xohlaysizmi — har qanday holatda ham qaynoq suvsiz qilolmaysiz. Oqayotgan suvni tomosha qilayotgan bir necha kishi o’ylaydi:

Источник

Suv necha gradusda muzlaydi

Agar muzlayotgan hovuz, ko’l yoki daryoga e’tibor bergan bo’lsangiz, dastlab suvning yuzasi muzlay boshlaganini ko’rgansiz, albatta. Agar hovuzlar, ko’llar, dengizlar tubidan muzlay boshlasa, hayotimizda ko’p narsalar o’zgarib ketishi mumkinligini hech o’ylab ko’rganmisiz? Unda Yerdagi iqlim o’zgaribgina qolmasdan, suvda yashaydigan ayrim mavjudotlar butunlay qirilib ketishi mumkin edi.

Endi hovuzdagi suv qanday qilib muzga aylanishini ko’zdan kechiraylik. Suv ustidagi havo sovigach, u suvning yuqori qatlamini ham sovitadi va sovuq quyi iliq qatlamga nisbatan og’irlashib, pastga tusha boshlaydi. Bu jarayon butun hovuzdagi suvning temperaturasi Selsiy shkalasi bo’yicha 4 gradusga yetgunga qadar davom etadi.

Ammo havo temperaturasi pasayaveradi. Suvning ustki qatlamlari 4 darajadan pastroq temperaturaga yetgach, pastga tushmaydi. Chunki 4 darajadan quyi temperaturagacha sovigan suv yengilroq bo’lib qoladi.

Shunday qilib, suvning yuqori qatlamlari muzlagan holga keladi. Temperatura muzlash nuqtasi — 0 darajaga yetgach yoki undan ham quyi tushgach, o’ta mayda kristallchalar paydo bo’la boshlaydi.

Bunday har bir kristallning olti nuri bo’ladi. Ular o’zaro birlashib, suv yuzasida muz po’stlog’ini hosil qiladi. Muz ba’zan shaffof bo’ladi. Ba’zida esa bunday bo’lmaydi. Nega? Suv muzlayotganda, undan o’ta mayda pufakchalar ajralib chiqa boshlaydi. Ular muz kristallari nurlariga yopishib oladi. Qancha ko’p muz kristallchalari hosil bo’lsa, shunchalik ko’p pufakchalar paydo bo’ladi. Bu esa tiniq bo’lmagan muz paydo qiladi.

Agar muz ostidagi suv oqar bo’lsa, havo pufakchalari bir joyga yig’iladi va shaffof muz hosil bo’ladi. Suvning, boshqa ayrim moddalar qatori suyuq holatdan qattiq holatga o’tganda, hajmi toraymaydi. U muzlaganda, o’z hajmining to’qqizdan bir qismi qadar kengayadi, ya’ni to’qqiz litr suv muzlaganda, undan 10 litr qattiq muz hosil buladi. Qishda avtomobillar radiatori va suv quvurlari suv muzlashi oqibatida kengayib, yeriladi.

Fiord (qirgoqlari qoyali, tor va chuqur dengiz kurfazi)lar qit’alar qalin muz va qor qatlam bilan qoplangan muz davrida paydo bo’lgan. Bu muzlar, o’z navbatida, sekin harakatlanayotgan muz daryolaridaya iborat muzliklar yuzaga kelishiga sabab bo’lgan.

Bir necha o’n metrdan iborat muzliklar tog’lardan vodiylar tomon siljiyotib, o’ziga yo’l ocha boradi. Ularning harakat kuchi o’ta yuqori bo’ladi.

Dastlab muzliklar o’tgan yo’llarda tor daralar hosil bo’ladi, keyinchalik muzning betizgin kuchi, o’ziga pastga tomon yo’l ochajak, ularni kengaytirib yuboradi. Dara asta-sekin chuqurlasha va kengaya boradi.

Muz davri tugagach, qor va muz eriy boshlaydi. Muz erigan sari daryolar ham kengaya boradi. Shu bilan bir vaqtda dengiz suvi ko’tarila boshlaydi. Shunday qilib, daryolar o’rnida fiordlar paydo bo’ladi.

Fiord qirgoqlari, odatda, nishab qoyalardan iborat bo’ladi. Qoyalarning balandligi 1000 metr (3000 fut) gacha yetadi. Ba’zi fiordlar shu darajada chuqurki, ulardan kemalar ham bemalol o’tib ketishi mumkin. Aksariyat fiordlar Finlyandiya va Grenlandiyaning qirg’oq bo’ylarida joylashgan. Ammo eng chiroyli fiordlar Norvegiyadadir. Eng uzun fiord ham Norvegiyada bo’lib, Sogneford deb ataladi. Uning uzunligi — 180 km.

Источник