Videleniya (ajralma) nima, turlari: oq, sariq, yashil, qora, qonli, hidli oqindi
Ko’p ayollar vaginal ajralma nima ekanligini tushunishmaydi va odatda shaxsiy gigiyena yordamida undan qutulishga harakat qilishadi. Aslida qin ajralmasi (videleniya) shilliq pardalarning tabiiy sekretsiyasi bo’lib, inson organizmidagi boshqa ko’plab biologik suyuqliklar (qon, tupurik, me’da shirasi) kabi o’ziga xos funksiyaga ega. Shu bilan birga uning yo’qligi, rangi (oq, sariq, yashil rangdan torib, qizil va qora ranggacha), hidi yoki miqdorining o’zgarishi patologiyaning mavjudligini ko’rsatishi mumkin.
Mundarija
Patologik ajralma va normal ajralma o’zaro farqlash lozim. Ginekolog ayolga o’z tabiati to’g’risida eng to’g’ri shaklda maslahat berishi mumkin; bemordan faqat uning tanasiga ehtiyot bo’lish va uning normal holatini har qanday o’zgarish topilgan holatdan ajrata bilish talab qilinadi. Qaysi videleniya norma va qaysi biri norma emasligini tushunish uchun siz jinsiy organlarning ba’zi anormalliklari va kasalliklari paydo bo’lishining belgilari haqida bilishingiz muhim hisoblanadi.
Va ushbu maqolamiz orqali qin ajralmasi xarakteri, normal va patologik holatlari haqida batafsil ma’lumot berib o’tamiz.
Normal ajralma va xarakteri
Ayollarga xos normal videleniyani xarakterlovchi xususiyatlarni quyida sanab o’tamiz. Demak,
- Shaffof oqindi, o’rtacha konsistensiyali. Ovulyatsiyadan oldin ko’p miqdorda paydo bo’ladi va ajraladi;
- Kremsimon yoki jelega o’xshash va mo’l-ko’l videleniya hayz davrining birinchi yarmida ajralishi tabiiy;
- Kremsimon yoki jelega o’xshash kam oqindi hayz siklining ikkinchi yarmiga xos;
- Oq yoki shaffof suyuq ajralma bir muncha vaqt jinsiy aloqadan keyin paydo bo’lishi mumkin;
- Ovulyatsiya davridan oldin videleniyalarda qonli yoki qizg’ish chiziqlar paydo bo’lishi mumkin;
- Jigarrang videleniya gormonal kontratseptivlarni qabul qilishning birinchi haftalarida norma hisoblanadi;
- Homiladorlik paytida hidsiz oq ajralma, bu butun homiladorlik paytida kuchayishi mumkin.
Hayz sikli davomida ko’p miqdorda normal ajralmada uning konsistensiyasi va rangi o’zgarishi mumkin, qalin, ingichka, oqartuvchi yoki tiniq bo’ladi, lekin yoqimsiz hid bo’lmasligi kerak. Voyaga yetgan ayol uchun bunday videleniya bo’lishi odatiy holdir, lekin ma’lum turdagi kasalliklar yoki holatlarning rivojlanishi bilan me’yordan chetga chiqish va boshqa rangli yoki konsisstensiyali ajralma ajralishi kuzatilishi mumkin.
Ajralma rangidagi anormalliklarning eng ko’p uchraydigan sabablari quyidagilardan iborat:
- homiladorlik;
- menopauza;
- tug’ish kuni yaqinligi;
- ma’lum turdagi dorilarni qabul qilish;
- jinsiy organlarning kasalliklari;
- jinsiy yo’l bilan yuqadigan kasalliklar.
Har bir o’zgarishda videleniyaning rangi va zichligi, ularda yoqimsiz hidning paydo bo’lishi yoki muayyan holatga xos bo’lgan boshqa xususiyatlar turlicha bo’lishi mumkin.
Videleniya turlari
Shaffof ajralma
Shaffof videleniya – bu ayollar uchun eng zararsiz va tabiiy ajralmadir. Ular menstrual siklning har qanday davrida paydo bo’lishi mumkin va o’lik hujayralardan, shilliq pardalar sekretsiyasidan, sut kislotasi bakteriyalaridan, vaginal mikrofloradan va bu muhit uchun keng tarqalgan boshqa chiqindilardan iborat bo’lishi mumkin. Ularning miqdori kamdan-kam hollarda ko’p bo’ladi hamda hidi umuman yo’q. Past nordon hidning bo’lishi ham qo’rqinchli bo’lmasligi kerak, chunki odatda, har qanday ayol ajralmasi tarkibida bo’lgan sut kislotasi bakteriyalari ushbu hidni berishi mumkin.
Turli xil o’zgaruvchan shaffof ajralmalar, odatda quyidagilar uchun xosdir:
- Qizlarning balog’atga yetish davri (10 yoshdan boshlab) – bu yoshda tana asta-sekin reproduktiv tizimlar tayyorgarlik ko’rishni boshlaydi va oqindi juda ko’p bo’lishi ham mumkin. Shu bilan birga, ular hech qanday hidga ega bo’lmaydi va noqulaylik tug’dirmaydi.
- Ovulyatsiyaga yaqinlashish – bu vaqtda vidileniya miqdori ovulyatsiyadan 1-2 kun oldin maksimal darajada oshadi.
- Siklning birinchi bosqichi – zich va shaffof shilimshiq.
- Siklning ikkinchi bosqichi kam va zich oqindi.
Biroq, ba’zi hollarda, hatto bunday ajralmalar ham anormal bo’lishi mumkin. Agar ayolda kasallik yoki yallig’lanish bo’lsa, shaffof ajralmaga yoqimsiz hid qo’shilgan bo’lsa, jinsiy a’zolarda qichishish, siyish yoki jinsiy aloqa og’riq bilan kechsa, ginekologga tashrif buyurish kerak, chunki bunday belgilarning mavjudligi kasallikning rivojlanishini ko’rsatishi mumkin. Ushbu alomatlar bilan eng ko’p uchraydigan kasalliklarga quyidagilar kiradi:
- Endometrit – qin shilliq qavatining suyuqligining oshishi, qon quyqalar paydo bo’lishi va o’tkir, yoqimsiz hid bilan birga kechishi mumkin.
- Salpingooforit – bu yallig’lanish bo’lib, u shilimshiq ishlab chiqarishning ko’payishi va yoqimsiz hid paydo bo’lishi bilan ham tavsiflanadi.
- Bachadon bo’yni kasalliklari – odatda qonli ajralmalar bilan birga uchraydi.
- Disbakterioz yoki bakterial vaginoz – chirigan baliqning o’ziga xos hidi paydo bo’ladi, ajralma suyuq, suvli bo’ladi, jinsiy aloqa odatda og’riq keltiradi va jinsiy a’zolarning tashqi qismida giperemiya paydo bo’ladi.
Yashil videleniya
Ajralmaning yashil rangda bo’lishi patologik turlarga tegishlidir, chunki u jinsiy yo’l bilan yuqadigan kasalliklar, shuningdek, yallig’lanish jarayonlarining barchasining alomati bo’lib xizmat qiladi, uning rivojlanishi davomida leykotsitlar infeksiyalar bilan kurashadi va ko’p miqdorda qin sekretsiyasi yuzaga keladi.
Yashil yoki sariq-yashil oqindi paydo bo’lishining eng ko’p uchraydigan sabablari:
- Bakterial vaginoz;
- Trixomoniaz;
- Kandidoz;
- Gonoreya;
- Ko’plab yallig’lanish jarayonlari;
Yashil ajralma – bu nosog’lom videleniya turidir, uni menstrual siklning istalgan qismida kuzatish mumkin. Bu rangdagi oqindi borligi har doim ayol tanasidagi patologik o’zgarishlarni ko’rsatadi, hamda bunga jiddiy yondashish kerakligidan ogohlantiradi!
Sariq ajralma
Sariq oqindi normal bo’lishi mumkin, agar u cheklangan va hidsiz bo’lsa. Ayol tanasida ko’plab tabiiy va patologik o’zgarishlar bunday videleniyani keltirib chiqarishi mumkin. Xuddi shunday rangdagi ajralmalar normal bo’lishi mumkin, agar:
- Miqdori kuniga bir choy qoshiqdan oshmasa;
- Hech qanday hid yo’q bo’lsa;
- Ajralma suvli, quyqalarsiz va bir xil mustahkamlikka ega bo’lsa.
Boshqa hollarda, sariq ajralma ham norma, ham patologiya mavjudligining belgisi bo’lishi mumkin. Bunday ajratishning eng ko’p uchraydigan sabablari orasida quyidagilar mavjud:
- Tug’ish. Tug’ilgandan keyin 6-8 hafta ichida ayolda sarg’ish oqindi bo’lishi mumkin, bu esa katta noqulaylik bilan birga kelmaydi. Bu davr uchun norma, ammo har doim ham infeksiya ehtimoli bor, chunki bu vaqtda ayol tanasi har xil infeksiyalarga ayniqsa sezgir. Shuning uchun, agar oqindi ayolni bezovta qilsa yoki bezovtalik kuzatilsa, siz shifokor bilan maslahatlashib, sariq vidileniya sabablarini aniqlashingiz kerak;
- Adneksit;
- Salpingit;
- Vaginit;
- Gonoreya, xlamidiya va trixomoniaz.
Ushbu sabablarning har biri shifokor tomonidan tekshirilishi va tegishli davolanishni buyurishi kerak. Agar g’ayrioddiy sariq oqindi paydo bo’lsa, siz tekshiruv uchun klinikaga murojaat qilishingiz kerak.
Oq ajralma
Oq ajralma odatda har qanday ayolda uchraydi. Ko’pincha, ularning soni hayz ko’rishdan oldin, tugagandan keyin va homiladorlik paytida ortadi. Bunday oqindi “leucorrhoea” deb ham ataladi va ularning miqdori ozligicha qolsa, yoqimsiz hid bo’lmasa, ular ayolni bezovta qilmasligi kerak. Boshqa hollarda, oq videleniya jinsiy yo’l bilan yuqadigan kasallik, zamburug’li infeksiyaning alomati bo’lishi mumkin. Oq ajralma kelishining eng ko’p tashxis qilinadigan sabablari quyidagilardan iborat:
- Vaginit;
- Adneksit;
- Noto’g’ri tanlangan shaxsiy parvarish mahsulotlari;
- Kolpit;
- Kandidoz;
- Gormonal dorilarni uzoq vaqt qabul qilish;
- Shaxsiy gigiyena qoidalariga rioya qilmaslik.
Oq vidileniya miqdori ovulyatsiyadan oldin keskin oshishi mumkin, shuning uchun ularning bu davrda kasallikning rivojlanishiga qarab baho berish juda qiyin.
Qonli ajralma
Qon oqishi yoki qonli videleniya eng xavfli hisoblanadi va rangiga, mo’lligiga va hidiga qarab ko’plab kasalliklarning alomati bo’lishi mumkin. Agar ajralma miqdori katta bo’lsa va ular boshqa alomatlar – og’riq, qichishish va achishish bilan kechadigan bo’lsa, bu turdagi vidileniya ayolni xushyorlikka chaqirishi kerak!
Bunday oqindi quyidagi holatlarning simptomi bo’lishi mumkin:
- bachadon bo’yni eroziyasi;
- mioma;
- endometrit;
- sarkomalar;
- saraton;
- adenomioz;
- o’smalar.
Kasalliklarning to’liq ro’yxati ayolning salomatligi va hayoti uchun o’ta xavfli bo’lgan tashxislardan iborat bo’lganligi sababli, bunday oqindi, albatta, shifokorga tashrif buyurish uchun sabab bo’lishi kerak.
Biroq, dog’larni aniqlash har doim ham sizda jiddiy kasallik borligini anglatmaydi. Ba’zi hollarda, ular oddiy holatdan boshqa patologiyalar haqida xabar berishi mumkin:
- Poliplar, mayda yaralar, so’gallar va jinsiy a’zolardagi boshqa o’smalar bezovtalik va dog’ paydo bo’lishiga olib keladi;
- Jinsiy organlarda infeksiya;
- Juda quruq vaginal shilliq qavat jinsiy aloqadan keyin bunday qonli ajralma oqishiga olib kelishi mumkin. Ayniqsa, ko’pincha bunday holatlar yoshi menopauzaga yaqin bo’lgan ayollarda uchraydi;
- Abortdan keyin;
- Noto’g’ri turdagi gormonal kontratseptivlarni qabul qilish;
- Menopauzaning boshlanishi;
Ushbu sabablarning har biri ginekolog tomonidan tekshiruvdan o’tish va tashxis qo’yish uchun tekshiruvlarni talab qiladi. Faqat kasallik yoki patologiya aniqlanganda, shifokor bunday oqishdan qutilishga yordam beradigan davolanishni buyurishi mumkin.
Qora videleniya
Qora videleniya odatda ajralmaning bir variantidir. Bunday oqindi ham ma’lum vaqtlarda normal, ham patologik bo’lishi mumkin. Qora oqindi quyidagi kasalliklar va anormalliklarning alomati bo’lib xizmat qilishi mumkin:
- Metabolik va endokrin tizim kasalliklari;
- Og’irlikning keskin o’zgarishi;
- Uzoq muddatli yallig’lanish yoki infeksiyalar;
- Kimyoterapiyaning oqibatlari;
- Stress;
- Gormonal buzilish;
- Endometrioz;
- Endometrial giperplaziya;
- Noto’g’ri tanlangan gormonal kontratseptivlarni qabul qilish yoki ularni keskin bekor qilish;
- Jinsiy organlarda poliplar.
Hidli ajralma
Faqat sekretsiyalarning rangi va ularning miqdori emas, balki hidi ham jinsiy a’zolar kasalligi yoki patologiyasi borligining belgisi bo’lib xizmat qilishi mumkin. Odatda, vaginal oqindi hidsiz yoki ozgina nordon hidga ega. Agar chirigan baliq yoki achitilgan sut mahsulotlariga o’xshash yoqimsiz hid paydo bo’lsa, bu jinsiy yo’l bilan o’tadigan kasallik, yallig’lanish yoki infeksiyaning aniq belgisidir.
Ko’pincha hidli ajralma quyidagi kasalliklar va holatlar haqida ma’lumot berishi mumkin:
- Mikroorganizmlar keltirib chiqaradigan yallig’lanish;
- Har xil tabiatdagi metabolik tizimning buzilishi;
- Gormonal muvozanatning o’zgarishi;
- Antibiotik terapiyasining uzoq kursining oqibatlari;
- Jinsiy organlarning intim gigiyena qoidalari buzilishi;
- Homiladorlik;
- Kuchli antibakterial vositalarni qo’llash;
- Jinsiy organlarning onkologik kasalliklari;
- Kimyoterapiya kursining oqibatlari;
- Kandidoz mavjudligi;
- Bakterial vaginozning rivojlanishi;
- Gonoreya;
- Xlamidiya;
- Trichomoniaz.
Qanday bo’lmasin, noodatiy hidli videleniya ajralishi kuzatilsa, albatta ginekolog bilan bog’lanish shart!
Ajralma ajralishini davolash
Har qanday patologik ajralmani davolash davomida bir nechta omillarni hisobga olish kerak – ularning paydo bo’lishi sababi, tanadagi kasallik yoki anormallik turi, hayz davrining davriyligi va har bir ayol tanasining boshqa xususiyatlari. Davolash to’g’ri bo’lishi uchun tekshiriladi va aniq tashxis qo’yiladi.
Davolash faqat shifokor aniq tashxis qo’ygandan keyin boshlanadi, chunki u maxsus ta’sir ko’rsatadigan dorilar majmuasidan iborat bo’ladi. Jinsiy yo’l bilan yuqadigan kasalliklar uchun bu bitta to’plam, yallig’lanish jarayonlari uchun – boshqasi. Bundan tashqari, agar patologiyalar aniqlansa, qo’shimcha tekshiruvlar, jarrohlik yoki konservativ davo talab qilinishi mumkin. Shuning uchun, shifokor buyurgan dori-darmonlarni, hech qanday holatda, uning ruxsatisiz analoglar bilan almashtirish mumkin emas.
Ushbu mavzu yuzasidan savollaringiz bormi? Unda savollaringizni quyida «Fikr bildirish» qismi orqali yozib qoldiring. Dolzarb va muhim savollarga shifokor ekspertlarimiz javob berishadi.